Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα

Ανάπτυξη της ικανότητας κατανόησης της φύσεως, λειτουργίας, σημασίας, μεταβολής των θεμελιωδών κοινωνικών θεσμών.

Ευαισθητοποίηση των φοιτητών στον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικοί θεσμοί μπορούν να συμβάλλουν στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη ή, αντίθετα, να δυσχεράνουν αυτές. Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι θεσμοί δημιουργούνται, μεταβάλλονται, αλληλοσυμπλέκονται.

Εξοικείωση των φοιτητών με τα θεμελιώδη δομικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου δημοκρατικού κράτους , τη λειτουργία και τη σημασία των σπουδαιότερων κρατικών θεσμών και τη δικαιοπολιτική σημασία τους.

Εξοικείωση των φοιτητών με τη λειτουργία του κοινωνικού κράτους, την έννοια της δημόσιας πολιτικής, τη σχέση μεταξύ κράτους και οικονομίας και παραδειγματική ανάλυση ορισμένων δημόσιων πολιτικών

• Λήψη αποφάσεων
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
•  Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

Εννοια και είδη θεσμών, διάκριση θεσμών από άλλα μορφώματα (οργανώσεις, δίκτυα κλπ.), δικαιολογητικός λόγος υπάρξεως των θεσμών, λειτουργία των θεσμών, μηχανισμοί δημιουργίας, μεταβολής και εξαφάνιστης θεσμών, σχέσεις μεταξύ πλειόνων θεσμών.

Στοιχεία θεωρίας θεσμών: παλαιός και νέος ινστιτουσιοναλισμός, αμερικανική και γερμανική σχολή, κοινωνιολογικές  και οικονομικές προσεγγίσεις του θεσμικού φαινομένου.

Οργάνωση του σύγχρονου, δημοκρατικού κράτους (στο παράδειγμα του ελληνικού συντάγματος).  Η διάκριση των εξουσιών/λειτουργιών και η σημασία τους. Η έννοια του ‘κράτους δικαίου’.  Λαός, Βουλή, Κυβέρνηση, Δικαιοσύνη. Κατάστρωση, ρόλος, σημασία και σχέση μεταξύ των κορυφαίων αυτών κρατικών θεσμών στο πλαίσιο ενός σύγχρονου, δημοκρατικού, φιλελεύθερου και συνταγματικά περιορισμένου κράτους.

Λειτουργίες του σύγχρονου κοινωνικού κράτους. Η έννοια της δημόσιας πολιτικής. Σχέση κράτους και οικονομίας. Μορφές δημόσιας παρέμβασης στην παιδεία, την εργασία και την κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια.

Τίτλος ενότητας

1. Έννοια και σημασία θεσμών / είδη θεσμών
2. θεσμοί και άλλες παράμετροι του κοινωνικού γίγνεσθαι
3. Συνιστώσες των θεσμών: ρύθμιση, κανονιστικότητα, γνώση
4. Μηχανισμοί εμφάνισης και εμπέδωσης θεσμών (α)
5. Μηχανισμοί εμφάνισης και εμπέδωσης θεσμών (  συνέχεια)
6. Μηχανισμοί θεσμικής μεταβολής
7. Μελέτη περιπτώσεως: τροχιοεξάρτηση (path dependence) : η «στροφή προς τη θάλασσα» και η εμπέδωση της δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα
8. Το θεώρημα Coase
9. Μελέτη περιπτώσεως:  θεσμική κατάστρωση δικαιωμάτων, εξωτερικότητες και αποτελεσματικότητα των θεσμών – το παράδειγμα της ρύπανσης
10. Η θεσμική οργάνωση του σύγχρονου κράτους:  Κράτος/Σύνταγμα/Πολίτευμα
11. Διάκριση εξουσιών/ Νομιμότητα και νομιμοποίηση
12. Τα όργανα του κράτους: Λαός/Εκλογικό σώμα/Πολιτικά κόμματα
13. Η νομοθετική εξουσία: Βουλή: οργάνωση, λειτουργία, έργο
14. Η εκτελεστική εξουσία: Κυβέρνηση και Πρόεδρος της Δημοκρατίας 
15. Η οργάνωση της απονομής της δικαιοσύνης
16. Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης: θεσμικές αστοχίες του σύγχρονους κράτους
17. Ο ρόλος του κράτους στις σύγχρονες κοινωνίες: από το ‘κράτος νυχτοφύλακα’ στο κοινωνικό κράτος - και πίσω στο ‘ελάχιστο’ κράτος;
18. Κρατική ρύθμιση - κρατική παρέμβαση – δημόσια πολιτική
19. Προβλήματα της δημόσιας επιλογής
20. Κράτος και οικονομία
21. Δημόσιες πολιτικές στο χώρο της εργασίας της κοινωνικής ασφάλισης και της κοινωνικής πρόνοιας
22. Δημόσια εκπαιδευτική πολιτική
23. Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης: η διάρθρωση του «δημόσιου» και του «ιδιωτικού» στον σύγχρονο κόσμο

Η αξιολόγηση του φοιτητή γίνεται με:

• υποχρεωτική συμμετοχή δύο ενδιάμεσες εξετάσεις ανάπτυξης (20%) ή δύο γραπτές εργασίες (20%)
• γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής(60%)

Γέμτος, Πέτρος, Θεσμοί ως κεντρική μεταβλητή των κοινωνικών επιστημών, (Παπαζήσης 2015) 

Νorth, Douglass, Θεσμοί, θεσμική αλλαγή και οικονομική επίδοση (Παπαζήσης 2006)

Α. Χατζής, Θεσμοί, εκδ. Παπαδόπουλος 2018-06-04 

Acemoglu, Daron & Robinson, James, Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη, (Λιβάνη, 2012)

Ferguson, Niall, Ο μεγάλος εκφυλισμός: πως παρακμάζουν οι θεσμοί και πεθαίνουν οι οικονομίες (Παπαδόπουλος, 2013)

Καστοριάδης, Κορνήλιος, Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, (Κέδρος, 2010)

Pierson, Paul, Politics in time – History, Institutions and Social Analysis (Princeton :Princeton, 2004)

Campbell, John, Institutional Change and Globalization (Princeton :Princeton, 2004)

Scott, Richard, W., Institutions and Organizations (Los Angeles : Sage) 2014

Παπαρρηγόπουλος, Ξενοφών, Η δεύτερη οδός: η πολιτική και νομική σκέψη του Roberto M. Unger (Aθήνα : Σάκκουλα) 2008

Popper, Karl, Η ένδεια του ιστορικισμού, Ευρασία2005

Τσάτσος  Δημ., Συνταγματικό Δίκαιο, 2ος Τόμος, Οργάνωση και λειτουργία της πολιτείας, Σάκκουλας 1993

Γεωργιάδης Απ., Τι είναι Δίκαιο, Π.Ε.Κρήτης, 2018, Μέρος 2ο , παρ. 19-26

Strayer Joseph, Γιατί γεννήθηκε το κράτος, Π.Ε.Κρήτης, 2012

Αντώνη Μ. Παντελή, Εγχειρίδιο συνταγματικού δικαίου (Λιβάνη, 2016)

Κ. Χρυσόγονος / Σ. Βλαχόπουλος, Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, Αθήνα 2017 , ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μακρυδημήτρης Αντ., Δημόσια διοίκηση, 4η έκδ., εκδ. Σάκκουλα 2010

Muller P. & Surel Yves, Η ανάλυση των πολιτικών του κράτους, Δαρδανός 2002

Συναφή επιστημονικά περιοδικά: